Những mạch điện cơ bản tạo lên một IC

1.IC là gì ?
IC là viết tắt của International Circuit nghĩa là Mạch tổ hợp , trong mỗi một con IC dù nhỏ nhưng cũng chứa dụng rất nhiều mạch điện khác nhau, các mạch đó lại được cấu tạo lên từ các đèn Transistor
2.- CPU có thể chứa đến hàng chục triệu Transistor, các Transistor được tổ chức thành các mạch Logic mà chúng ta sẽ tìm hiểu sau đây.

4.IC
khuếch đại thuật toán (OP Amply)


- IC khuếch đại thuật toán có cấu tạo khá đơn giản, có 2 đầu vào, một
đầu ra, một đường Vcc và một đường Mass
- IC khuếch đại thuật toán được ứng dụng rất nhiều, chỉ cần kết hợp với R
và C là ta đã tạo ra rất nhiều loại mạch cực kỳ thông dụng như: Mạch
khuếch đại, mạch dao động, mạch so sánh, mạch đổi dạng xung răng cưa
thành xung vuông ...



Mạch khuếch đại âm tần sử dụng IC khuếch đại thuật toán
Hệ số khuếch đại của mạch có thể thay đổi được khi ta thay đổi giá trị
của 2 điện trở





Mạch tạo dao động sử dụng IC khuếch đại thuật toán
Tần số dao động có thể điều chỉnh được khi ta thay đổi trị số của R và C

5.
IC Led_Drive (điều khiển chiếu sáng màn hình) trên điện thoại .





Hình ảnh thực tế của IC, sơ đồ mạch ứng dụng của IC, sơ đồ khối
trong IC

IC
khuếch đại công suất phát sóng P.A






Đèn Mosfet :
- Đèn Mofet được cấu tạo nên từ những chất bán dẫn Silium loại N và P,
chúng có 3 cực là
D (Drain - cực nền)
S (Source - cực nguồn)
G (Gate - cực cổng)
Có 2 loại đèn Mosfet là Mosfet thuận và Mosfet ngược, trong mạch điện
thường sử dụng Mosfet ngược

Đặc điểm của Mosfet :
- Trở kháng giữa chân G đến chân S là vô cực
- Trở kháng giữa chân G đến chân D là vô cực
- Trở kháng giữa chân D đến chân S phụ thuộc vào điện áp chênh lệch
giữa G và S

- Khi chân G được cấp điện dương thì Mosfet
dẫn điện và đèn sáng.
- Sau khi ngắt điện, do điện tích nạp vào chân G vẫn còn nên Mosfet
vẫn tiếp tục dẫn và đèn vẫn sáng
- Khi đóng chân G xuống Mass điện tích ở chân G bằng 0 nên đèn tắt

7.
Ứng dụng của Mosfet :
- Trong điện thoại di động, Mosfet được sử dụng trong IC xạc điện cho
Pin, trong IC khuếch đại công suất phát và trong IC điều khiển chiếu
sáng màn hình, bàn phím.

2 - Những mạch cơ bản có trên
điện thoại di động 1.Mạch dao động bằng tinh thể thạch anh.
Dao động tinh thể là một khái niệm cơ bản và quan trọng ngành
linh kiện điện tử nói chung và công nghệ điện thoại nói riêng. Mọi sự
hoạt động của xung nhịp, bus...trong điện thoại đều liên quan đến dao
động tinh thể bởi đây là các tần số làm việc được sản sinh từ dao động
tinh thể.
Những tinh thể được sử dụng nhiều nhất trong dao
động tinh thể là tinh thể thạch anh.





Khi thạch anh được cấp một điện áp, nó sẽ tự dao động và tạo ra một
tấn số rất chính xác.

2.Mạch
dao động bằng điện áp (VCO)

Bộ dao động VCO (Voltage Control Oscilator) dao động điều khiển bằng
điện áp
Trong bộ dao động VCO người ta sử dụng Đi ốt biến dung để tạo dao động,
khi điều chỉnh cho điện áp ngược rơi trên đi ốt thay đổi > giá trị
điện dung thay đổi > dẫn đến tần số dao động thay đổi.



Bộ dao động OSC và dao động VCO trên điện thoại di động

3.Mô
tơ Rung



- Một chiếc mô tơ có gắn một miếng sắt lệch tâm, khi quay lực ly tâm của
miếng sắt sẽ làm cho mô tơ rung lên, mô tơ được gắn chặt vào vỏ máy vì
vậy máy sẽ rung lên khi mô tơ quay.
- Để kiểm tra mô tơ rung, bạn có thể dùng một quả pin như trên hoặc
dùng đồng hồ vạn năng để thang x1Ω đo vào hai
cực cấp điện cho mô tơ, mô tơ sẽ quay và rung tít.



Trên điện thoại, CPU sẽ đưa ra lệnh điều khiển IC-VIBRRA cấp dòng
cho mô tơ rung quay khi có cuộc gọi đến

4.Hoạt
động của Loa, chuông và Micro


Cấu tạo của loa:
- Loa có một cuộn dây hình trụ đặt giữa hai cực của một nam châm vĩnh
cửu, từ trường của nam châm tương đối mạnh, khi ta cho dòng điện chạy
qua cuộn dây, cuộn dây sẽ tạo ra một từ trường và từ trường của cuộn dây
sẽ bị từ trường của nam châm đẩy làm cho cuộn dây chuyển động, nếu ta
đưa dòng điện xoay chiều chạy qua cuộn dây thì cuộn dây sẽ chuyển động
quanh vị trí cân bằng. Nếu ta cho dòng điện có tần số 1000Hz chạy qua
cuộn dây thì cuộn dây sẽ dao động với tần số 1000Hz
- Người ta gắn cuộn dây với một chiếc màng cứng ta sẽ được một chiếc
chuông (chuông điện thoại), nếu ta gắn cuộn dây với một chiếc màng bằng
giấy ta sẽ được một chiếc loa, khi màng loa dao động ở tần số cao nó sẽ
phát ra âm thanh
- Micro cũng có cấu tạo giống loa nhưng cuộn dây quấn nhiều vòng hơn,
trở kháng của cuộn dây cao hơn, màng của Micro mỏng hơn để dễ dàng rung
động khi có sóng âm thanh tác động tới, khi có sóng âm thanh, màng micro
rung lên, cuộn dây dao động trong từ trường và tạo ra điện áp cảm ứng
cho ta tín hiệu âm tần.



Chuông của điện thoại, chuông là một chiếc loa màng cứng


Loa và micro của điện thoại di động

1 – Mạch tạo dao động
1.1 – Khái niệm về mạch dao động.
Mạch dao động được ứng dụng rất nhiều trong các thiết
bị điện tử, như mạch dao động nội trong khối RF Radio, trong bộ kênh Ti
vi mầu, Mạch dao động tạo xung dòng , xung mành trong Ti vi , tạo
sóng hình sin cho IC Vi xử lý hoạt động v v…

• Mạch dao động hình
  Sin
  
• Mạch dao động đa hài
  
• Mạch dao động nghẹt
  
• Mạch dao động dùng IC
  

1.2 – Mạch dao động hình Sin
Người ta có thể tạo dao động hình Sin từ các linh kiện L – C
hoặc từ thạch anh.
* Mạch dao động hình Sin dùng L – C

• Mach dao động trên có tụ C1 // L1 tạo thành mạch dao
  động L -C Để duy trì sự dao động này thì tín hiệu dao động được đưa vào
  chân B của Transistor, R1 là trở định thiên cho Transistor, R2 là trở
  gánh để lấy ra tín hiệu dao động ra , cuộn dây đấu từ chân
  E Transistor xuống mass có tác dụng lấy hồi tiếp để duy trì dao
  động. Tần số dao động của mạch phụ thuộc vào C1 và L1 theo công thức
  

* Mạch dao động hình sin dùng
thạch anh.

• X1 : là thạch anh tạo dao động , tần số dao động được
  ghi trên thân của thach anh, khi thạch anh được cấp điện thì nó
  tự dao động ra sóng hình sin.thạch anh thường có tần số dao động từ vài
  trăm KHz đến vài chục MHz.
  
• Đèn Q1 khuyếch đại tín hiệu dao động từ thạch anh
  và cuối cùng tín hiệu được lấy ra ở chân C.
  
• R1 vừa là điện trở cấp nguồn cho thạch anh vừa
  định thiên cho đèn Q1
  
• R2 là trở ghánh tạo ra sụt áp để lấy ra tín hiệu .
  

1.3 – Mạch dao động đa
hài.
* Bạn có thể tự lắp sơ đồ trên với các thông số như sau
:

• R1 = R4 = 1 KW
  
• R2 = R3 = 100KW
  
• C1 = C2 = 10µF/16V
  
• Q1 = Q2 = đèn C828
  
• Hai đèn Led
  
• Nguồn Vcc là 6V DC
  
• Tổng giá thành lịnh kiện hết khoảng 4.000 VNĐ
  

* Giải thích nguyên lý
hoạt động : Khi
cấp nguồn , giả sử đèn Q1 dẫn trước, áp Uc đèn Q1 giảm => thông qua
C1 làm áp Ub đèn Q2 giảm => Q2 tắt => áp Uc đèn Q2 tăng =>
thông qua C2 làm áp Ub đèn Q1 tăng => xác lập trạng thái Q1 dẫn bão
hoà và Q2 tắt , sau khoảng thời gian t , dòng nạp qua R3 vào tụ C1 khi
điện áp này > 0,6V thì đèn Q2 dẫn => áp Uc đèn Q2 giảm => tiếp
tục như vậy cho đến khi Q2 dẫn bão hoà và Q1 tắt, trạng thái lặp đi lặp
lại và tạo thành dao động, chu kỳ dao động phụ thuộc vào C1, C2 và R2,
R3.


2 – Thiết kế mạch dao động bằng
IC
IC tạo dao động XX555
; XX có thể là TA hoặc LA v v …

• Bạn hãy mua một IC họ 555 và tự lắp cho
  mình một mạch tạo dao động theo sơ đồ nguyên lý như trên.
  
• Vcc cung cấp cho IC có thể sử dụng từ 4,5V đến 15V
  , đường mạch mầu đỏ là dương nguồn, mạch mầu đen dưới cùng là âm nguồn.
  
• Tụ 103 (10nF) từ chân 5 xuống mass là cố định và
  bạn có thể bỏ qua ( không lắp cũng được )
  
• Khi thay đổi các điện trở R1, R2 và giá trị tụ C1
  bạn
  sẽ thu được dao động có tần số và độ rộng xung theo ý muốn theo công
  thức.
  

T = 0.7 × (R1 + 2R2) × C1 và f = 1.4 (R1
+ 2R2) × C1
T = Thời gian của một chu kỳ toàn phần tính bằng (s)
f = Tần số dao động tính bằng (Hz)
R1 = Điện trở tính bằng ohm (W )
R2 = Điện trở tính bằng ohm ( W )
C1 = Tụ điện tính bằng Fara ( W )
T = Tm + Ts
T : chu kỳ toàn phần
Tm = 0,7 x ( R1 + R2 ) x C1 Tm : thời gian điện mức cao
Ts = 0,7 x R2 x C1
Ts : thời gian điện mức thấp

3 – Mạch dao động nghẹt
Mạch dao động nghẹt ( Blocking OSC )
Mạh dao động nghẹt có nguyên tắc hoạt động khá đơn giản, mạch
được sử dụng rộng rãi trong các bộ nguồn xung ( switching ), mạch có
cấu tạo như sau :
Mạch
dao động nghẹt bao gồm :

• Biến áp :
  Gồm cuộn sơ cấp 1-2 và cuộn hồi tiếp 3-4, cuộn thứ cấp 5-6
  
• Transistor Q tham gia dao động và đóng vai trò là
  đèn công xuất ngắt mở tạo ra dòng điện biến thiên qua cuộn sơ cấp.
  
• Trở định thiên R1 ( là điện trở mồi )
  
• R2, C2 là điện trở và tụ điện hồi tiếp
  

Có hai kiểu mắc hồi tiếp là
hồi tiếp dương và hồi tiếp âm, ta xét cấu tạo và nguyên tắc hoạt động
của từng mạch.

Mạch dao động nghẹt hồi tiếp dương .

• Mạch dao động nghẹt hồi tiếp dương có
  cuộn hồi tiếp 3-4 quấn thuận chiều với cuộn sơ cấp 1-2, điện trở
  mồi R1 có trị số lớn khoảng 470KW
  
• Vì R1 có trị số lớn, lên dòng định thiên qua R1
  ban đầu nhỏ => đèn Q dẫn tăng dần => sinh ra từ trường biến thiên
  cảm ứng lên cuộn hồi tiếp => điện áp hồi tiếp lấy chiều dương hồi
  tiếp qua R2, C2 làm đèn Q dẫn tăng => và tiếp tục cho đến khi
  đèn Q dẫn bão hoà, Khi đèn Q dẫn bão hoà, dòng điện qua cuộn 1-2 không
  đổi => mất điện áp hồi tiếp => áp chân B đèn Q giảm nhanh và đèn
  Q lập tức chuyển sang trạng thái ngắt, chu kỳ thứ hai lặp lại như trạng
  thái ban đầu và tạo thành dao động.
  
• Mạch này có ưu điểm là rất an toàn dao động từ từ
  không
  bị xốc điện, và được sử dụng trong các mạch nguồn công xuất lớn
  như nguồn Ti vi mầu.
  

* Xem lại lý thuyế về
cảm ứng điện từ :
Ở thí nghiệm trên ta thấy rằng
, bóng đèn chỉ loé sáng trong thời điểm công tắc đóng hoặc ngắt , nghĩa
là khi dòng điện chạy qua cuộn sơ cấp biến đổi, trong trường hợp có
dòng điện chạy qua cuộn sơ cấp nhưng không đổi cũng không tạo ra điện
áp cảm trên cuộn thứ cấp

1- Điện
trở (R)
1.Ký
hiệu, đơn vị
- Trên các sơ đồ nguyên lý, điện trở có ký hiệu là R , ví dụ R6034..



- Đơn vị của điện trở là ôm (Ω) , và có các
bội số là KΩ, MΩ
1KΩ = 1000 Ω
1MΩ = 1000.000 Ω = 1000 K Ω

2.Hình
dáng của điện trở trên vỉ máy điện thoại



- Hình dáng: điện trở có thân mầu đen, hai đầu mầu sáng của thiếc kim
loại
- Các linh kiện có thân mầu nâu là tụ điện.

3.Chức
năng của điện trở trên mạch
- Điện trở có tác dụng hạn chế dòng điện đi qua một phụ tải tiêu thụ
- Tạo ra một điện áp theo ý muốn khi đấu các điện trở mắc nối tiếp
thành cầu phân áp
- Dẫn điện hoặc dẫn tín hiệu đi qua và điều chỉnh được dòng điện qua
mạch theo ý muốn khi thay đổi trị số R

4.Phương
pháp kiểm tra điện trở trên mạch
- Để đo điện trở trước hết bạn cần biết hoặc dự đoán được giá trị gần
đúng của điện trở là bao nhiêu.
- Ví dụ: Các điện trở nối tiếp trên đường cấp nguồn thì thường có giá
trị ôm (Ω) nhỏ và công suất lớn (công suất tỷ
lệ với kích cỡ của điện trở)
- Nếu bạn không đoán được, bạn cần đối chiếu linh kiện trên vỉ máy sang
sơ đồ vị trí để biết đó là R bao nhiêu? từ đó
đối chiếu sang sơ đồ nguyên lý để biết giá trị
ôm (Ω) của điện trở


Vỉ máy thực tế
Sơ đồ vị
trí

Đối chiếu từ vỉ máy thực tế sang sơ đồ vị trí để biết tên điện trở
là R bao nhiêu ?






Sau đó tra trên sơ đồ nguyên lý để biết giá trị của
điện trở là bao nhiêu ?






Đo vào hai đầu điện trở xem giá trị là bao nhiêu, nếu giá trị đo
được mà lớn hơn trị số của điện trở thì R bị đứt, nếu nhỏ hơn hoặc bằng
là bình thường, nhỏ hơn là do có trở kháng của mạch đấu song song với
điện trở.

2 - Tụ điện (C)
1.Ký
hiệu và đơn vị :
- Trên sơ đồ nguyên lý, tụ điện có ký hiệu là chữ C, ví dụ C7728



- Đơn vị của tụ điện là Fara, trong thực tế 1 Fara có giá trị rất lớn
lên người ta thường lấy giá trị Pico Fara, Nano Fara hay Micro Fara để
ghi trị số cho tụ .
- 1µ Fara = 10-6 Fara
- 1nF = 10-3 µ F = 10-9 F
- 1pF = 10-3 nF = 10-6 µ F = 10-12 F
- 1µ F = 1000 nF = 1000.000 pF

2.Hình
dáng của tụ điện trên vỉ máy điện thoại



- Hình dáng: tụ điện có thân mầu nâu, hai đầu mầu sáng của thiếc kim
loại
- Tụ có trị số điện dung càng lớn thì kích thước càng to
- Các linh kiện có thân mầu đen là điện trở



Tụ lọc V.BAT có kích thước lớn, thường có mầu
vàng (như hình)


3.Chức
năng của tụ điện trên mạch


Tụ điện có tác dụng ngăn điện áp một chiều, cho phép tín hiệu cao
tần đi qua




Lọc bỏ các tín hiệu cao tần trên các đường điện áp tần số thấp hoặc
điện áp một chiều.




Tụ trị số lớn thì được sử dụng trong các mạch lọc cho điện áp một
chiều bằng phẳng


4.Phương
pháp kiểm tra tụ điện trên mạch
- Các tụ điện trên điện thoại khi bình thường chúng có trở kháng bằng
vô cùng (R = ∞ ) vì vậy nếu bạn kiểm tra trở kháng của tụ thấy có trở
kháng thấp là biểu hiện của tụ bị dò, nếu R = 0Ω là tụ bị chập
- Tụ điện có tỷ lệ hỏng rất ít, nhưng khi tụ đã bị hỏng thường gây ra
những bệnh về chất lượng nên rất khó xác định để kiểm tra sửa chữa.
- Để đo tụ điện, bạn để đồng hồ ở thang 1KΩ
đo vào hai đầu tụ, đo hai chiều và tính theo chiều có trở kháng cao hơn,
nếu tụ có trở kháng lớn là được, nếu trở kháng nhỏ thì bạn cần tháo hẳn
ra khỏi mạch để đo, khi tháo ra ngoài thì trở kháng của tụ bằng vô
cùng.



Vỉ máy điện thoại NOKIA 1110i

3 - Cuộn dây (L)
1.Ký
hiệu và đơn vị :
- Trên sơ đồ nguyên lý, cuộn dây có ký hiệu là chữ L, ví dụ L7604,
L7605



- Đơn vị của cuộn dây là Henrry


2.Hình
dáng của cuộn dây trên vỉ máy điện thoại



Cuộn dây có hình giống tụ điện nhưng thường có thân mầu xanh đen,
trở kháng của
cuộn dây rất thấp chỉ khoảng 1-2Ω



Một số cuộn dây có hình trụ quấn trên lõi Ferit như cuộn dây L401 và
L230 ở hình trên

3.Chức
năng của cuộn dây trên mạch


Cuộn dây có tác dụng ngăn tín hiệu cao tần, cho
tần số thấp đi qua, trên
các đường nguồn, cuộn dây được kết hợp với tụ để lọc nhiễu cao tần.



Trong các mạch tăng áp, cuộn dây được sử dụng để tạo
ra điện áp cảm ứng sau đó điện áp này
được chỉnh lưu để lấy ra điện áp một chiều có giá trị cao hơn điện áp
đầu vào




Tụ trị số lớn thì được sử dụng trong các mạch lọc cho điện áp một
chiều bằng phẳng


4.Phương
pháp kiểm tra cuộn dây trên mạch
- Các cuộn dây trên vỉ máy thường có trở kháng thấp khoảng 1 - 2 Ω
vì vậy bạn chỉ cần đo trở kháng trên cuộn dây thấy có trở kháng thấp
là được, nếu đo thấy trở kháng cao là cuộn dây bị đứt.


Đo cuộn dây bằng thang x1Ω
thấy kim lên sấp sỉ = Ω là bình
thường, nếu kim lên
ít là cuộn dây bị đứt

4 - Đi ốt - Diode (D)
1.Ký
hiệụ
- Trên các sơ đồ nguyên lý, đi ốt có ký hiệu là D hoặc V , ví dụ V402.




2.Hình
dáng của đi ốt trên vỉ máy điện thoại



- Hình dáng của đi ôt gần giống với điện trở, một số đi ốt có đánh dấu
một đầu để phân biệt chiều âm dương

3.Chức
năng của đi ốt trên mạch
- Đi ốt có tác dụng cho điện áp đi qua theo một chiều nên chúng được sử
dụng trong mạch chỉnh lưu đổi điện áp xoay chiều thành một chiều
- Các đi ốt ổn áp (Zener) thì được sử dụng trong các mạch bảo vệ


Mạch bảo vệ SIM sử dụng một tổ hợp đi ốt Zener

4.Phương
pháp kiểm tra đi ốt trên mạch
- Để đo đi ốt, bạn chỉnh đồng hồ ở thang x 1Ω
đo vào hai đầu đi ốt, đảo que đo hai chiều,
nếu thấy một chiều lên 2/3 thang đo, một chiều không lên hoặc chỉ lên
một chút là bình thường.
- Nếu đo hai chiều thấy kim lên hết thang đo ( R = Ω ) là đi ốt bị chập, nếu đo hai chiều kim không lên
( R = ∞ ) là đi ốt bị đứt.


Để thang 1Ω đo hai chiều
đi ốt thấy một chiều lên kim, một chiều không là đi ốt bình thường

phân tích tu 2n2
-1: 2n2n là gì .2n2 là tụ mạch vco nó thường nằm trên dòng bb5 ,có trong
1 số đời máy sau:6085 3110c 6270 6280 n70 n72....
-2: 2n2 không phải máy nào cũng có 2n2 như 5610.6500 vì 1 máy khi đã
tích hợp 2 n2 vào trung tần thì sẽ không có 2n2 trên mạch
-3: khi bạn muốn tìm 2n2 thì xem máy có trung tần là AHNE thì máy sẽ có
tụ mang trị số 2n2,còn máy có trung tần là AHNEU thì máy đã tích hợp 2n2
vào trung tần
-4: tại sao máy mất sóng phải thay tụ 2n2,thông thường khi tụ 2n2 mất
trị số thì máy sẽ mất sóng thu ,anh em ta cứ thay 2n2 cho ok trước rồi
mần tới trung tần .nếu máy mất phát
-5: Máy mất phát không ảnh hưởng đến 2n2,tại sao vì 2n2 chỉ mang tính
chất là 1 bộ dao động gồm vco G7500 nên khi máy có sóng thu ,mà không
phát thì 2n2 đã ok chĩ làm phần phát gồm pa lọc phát..
-6: 2n2 trên máy là tụ nào ,thật đơn giản khi nhìn vào sơ đồ ,sẽ thấy
2n2 là tụ vco của trung tần còn trên men thì nằm ngay trong hộp htk và
dưới G7500VCO nó là c7511 ,c7512
-7: 1 máy có mấy 2n2 ,tuỳ theo máy mà nó tích hợp ,có máy có tới 2 hoặc 3
con có trị số 2n2
-8: dct4 có 2n2 không ,có đấy nhưng dct4 khi mất sóng thì ít bị ảnh
hưởng bởi 2n2 là bb5 và dòng máy sau này khi trung tần là AHNEU
tóm lại mất sóng là pan bệnh hay gặp và hay xảy ra tuy nhiên không phải
có 1 cách chữa ,bạn hãy lưu ý đến 2n2 khi máy bạn mất thu hoàn toàn
,,,mình chỉ tổng hợp theo suy nghĩ và lập luận cá nhân cho anh em,ai có
kinh nghiệm về 2n2 thì chia sẽ thêm cho anh em...có gì sai xót mong bỏ
qua và bỗ sung,đừng spam tội nghiệp,,mất sóng mà cứ đi tìm 2n2 khi không
hiễu biết thì chết...